Η παρούσα ανάρτηση, με γενικό τίτλο "Η παγκόσμια ιστορία της αϋπνίας: Ένα αιώνιο work in progress πάνω σε κείμενα J.L.Borges, από την ομάδα Δρόμος με Δέντρα", γίνεται εξ αφορμής της σημερινής επετείου των 29 πρώτων χρόνων από τον θάνατο του μεγάλου Αργεντίνου συγγραφέα.
Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες γεννήθηκε το 1899, στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, και αναδείχτηκε σε έναν από τους σημαντικότερους λογοτέχνες του 20ου αιώνα, παγκοσμίως. Παρόλο που έμεινε γνωστός για τα διηγήματά του, έγραψε επίσης ποιήματα, δοκίμια και κινηματογραφικά σενάρια. Έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του τυφλός. Δίδαξε σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ και αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Αν και υπήρξε από τους κορυφαίους συγγραφείς του 20ου αιώνα, δεν τιμήθηκε ποτέ με το νόμπελ Λογοτεχνίας.
Ο Μπόρχες εκπροσωπεί επάξια, παρατηρεί ο Αχ. Κυριακίδης, τη λογοτεχνία που φιλοσοφεί και όχι, ασφαλώς τη φιλοσοφία που λογοτεχνίζει. Γι’ αυτό και τα περισσότερα διηγήματά του αποφαίνονται, προτείνουν σκανδαλιστικές απόψεις σε προαιώνια ζητήματα, ενώ τα περισσότερα δοκίμιά του αναρωτιούνται, ταλαντεύονται σαν τα πιο γοητευτικά αστυνομικά αινίγματα.
Πέθανε στη Γενεύη, σαν σήμερα, στις 14 Ιουνίου του 1986, αλλά τάφηκε σύμφωνα με την επιθυμία του, στην πόλη των εφηβικών του χρόνων, το Μπουένος Άιρες.
Μπορείτε να δείτε περισσότερα, εδώ:
-http://www.mixanitouxronou.gr/ftiachnis-ton-kipo-sou-esi-anti-na-perimenis-kapion-na-sou-feri-louloudia-chorche-louis-borches/
-http://tvxs.gr/news/san-simera/xlmporxes-ekana-parea-me-pornes-poiites-kai-me-atoma-poly-xeirotera
Ο λόγος για τον οποίο επέλεξα για την παρούσα ανάρτηση τον ως άνω τίτλο, είναι η εξαιρετικά ενδιαφέρουσα παράσταση που είχα παρακολουθήσει στον χώρο της Ομάδας "Δρόμος με Δέντρα": Baumstrasse, με το ίδιο θέμα, και που παρουσιάστηκε ως αποτέλεσμα εργαστηρίου την κάτωθι περίοδο, και για είκοσι μόνο παραστάσεις:
14 Νοεμβρίου 2011- 17 Ιανουαρίου 2012
Δευτέρα- Τρίτη στις 21.15
Όπως σημειώνεται στην παρουσίαση της σχετικής έκδοσης, "η ανάγκη να συναντηθούμε και να δουλέψουμε, οδήγησε στην "Παγκόσμια ιστορία της αϋπνίας". Το καλοκαίρι του 2010 αποφασίσαμε να εργαστούμε πάνω σε κείμενα του Jorge Luis Borges. Σε μια τέτοια συνθήκη ο καθένας παίρνει το χώρο του και το ρόλο του μέσα στην ομάδα εργασίας. Η σκηνοθετική ευθύνη μοιράζεται. Οι ηθοποιοί γίνονται συνδημιουργοί και συσκηνοθέτες της παράστασης αναλαμβάνοντας εξ ολοκλήρου το καλλιτεχνικό έργο. Ερευνούν, μέσα από τη διαδικασία της πρόβας, ένα σκηνοθετικό και ερμηνευτικό κώδικα όπου η παράσταση δεν ορίζεται από το όραμα ενός σκηνοθέτη, αλλά αναπτύσσεται μέσα από τη ζύμωση των ίδιων των ηθοποιών. Η ομάδα δουλεύει με τη μέθοδο των viewpoints της Αμερικανίδας Ann Bogart. Η μέθοδος αυτή εστιάζει στο πώς δημιουργείται μια σκηνική γλώσσα μεταξύ των ηθοποιών ώστε να μπορέσουν να λειτουργήσουν ως σώμα οργανικά. Όλοι οι ηθοποιοί περνούν από όλα τα κείμενα. Η "Παγκόσμια ιστορίας της αϋπνίας" δεν είναι το αποτέλεσμα μιας εργασίας, αλλά μια εκδοχή της" -Από την 1η έκδοση, Αθήνα: Ευρασία, 2011.
Περισσότερα για την παράσταση αυτή, εδώ:
«Υπάρχει κάτι σ’αυτό που ονομάζουμε ιστορία, αφήγηση, που θα συνεχίζεται πάντα. Δεν πιστεύω πως οι άνθρωποι θα κουραστούν ποτέ να λένε ή να ακούν ιστορίες.» J.L.Borges
Ιστορίες ανθρώπων όπως η εργάτρια Σουνς που σκοτώνει για να εκδικηθεί το θάνατο του πατέρα της, ο εβραίος συγγραφέας Γιάρομιρ Χλάντικ που εκτελείται από το ναζιστικό καθεστώς, ο ναζί Όττο Ντίτριχ που απολογείται ως άλλος Αδόλφος Χίτλερ, ο Αστέριος που περιμένει το θάνατο για να λυτρωθεί, ένας αφηγητής που συνεχώς διερωτάται τί μας κρατάει ξύπνιους τις νύχτες, συνθέτουν μια παράσταση-performance για έξι ηθοποιούς, έναν μουσικό κι ένα πιάνο του 1878.
Έξι αφηγηματικά πρόσωπα αναλαμβάνουν να διηγηθούν την ιστορία τους εκθέτοντας τη βία , το φόβο που τους κατακλύζει και την ανυπέρβλητη ανάγκη τους για λύτρωση. Αποτελούν ακραία πρόσωπα γιατί ήρθαν αντιμέτωπα με ακραίες συνθήκες και όφειλαν να κάνουν ακραίες επιλογές. Αναπόφευκτα αποτελούν τραγικά πρόσωπα. Η ειρωνία του λόγου του Μπόρχες και το χιούμορ που αναβλύζει από το κείμενό του, καθιστούν τα πρόσωπα αυτά επικινδύνως ανθρώπινα και πλήρως αναγνωρίσιμα. Είναι η παγκόσμια και η μέλλουσα ιστορία της ανθρωπότητας.
Ο ψευδαισθητικός χαρακτήρας της ανθρώπινης ύπαρξης, το απατηλό του φυσικού κόσμου, η σχεδόν αναπόφευκτη αυθαιρεσία κάθε ορθολογιστικής σκέψης, το άπειρο και οι άπειρες δυνατότητες, η ιδέα πως ό,τι μπορούμε να φανταστούμε, ή έχει ήδη συμβεί ή επίκειται να συμβεί· πως κάθε άνθρωπος είναι ταυτόχρονα κι ένας άλλος, αν όχι και όλοι οι άλλοι άνθρωποι· η ιδέα του κόσμου ως προσωπικής προβολής της βούλησης· η ιδέα του ανθρώπου ως πλάσματος του ονείρου κάποιου άλλου· η ιδέα μιας θείας χρονικής στιγμής όπου συμπυκνώνεται ή και δικαιώνεται μια ολόκληρη ζωή.
Στην ιδέα του κόσμου ως Βιβλιοθήκης όπου παραδέρνουμε όλοι αναζητώντας ένα αδιανόητο ευρετήριο των ευρετηρίων στο οποίο μπορεί και να έχει αποδελτιωθεί το νόημα της ζωής, στη σύγχυση των ορίων και στο θολό μεταίχμιο ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, σε διηγήματα όπου ο ήρωας ή είναι νεκρός και δεν το ξέρει, ή ξαναγεννιέται για να πεθάνει «όπως πρέπει», εστιάζεται η κεντρική ιδέα της παράστασης.
Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης
Δραματουργική επεξεργασία, Σκηνοθεσία, Εκτέλεση :
Δημήτρης Αγαρτζίδης, Δέσποινα Αναστάσογλου, Ελένη Βεργέτη, Ρεγγίνα Μανδηλάρη, Θεανώ Μεταξά, Ρεβέκκα Τσιλιγκαρίδου
Μουσικός- live performer: Πανού Μανού
Μουσική: Πανού Μανού, Θεανώ Μεταξά
Φωτισμοί: Felice Ross
Video: Busybee studio/ Άρις Ζάγκλης
Φωτογραφίες: Ορφέας Εμιρζάς, Θωμάς Αρσένης
Πηγή του αμέσως παραπάνω κειμένου για την παράσταση, αλλά και link για σχετικά video, εδώ:
- http://www.dentra.gr/el/ekdiloseis/details/272----.html
- Ποίημα του Χόρχε Λουίς Μπόρχες στους φίλους
Δεν μπορώ να σου δώσω λύσεις
για όλα τα προβλήματα της ζωής σου,
ούτε έχω απαντήσεις
για τις αμφιβολίες και τους φόβους σου ˙
όμως μπορώ να σ’ ακούσω
και να τα μοιραστώ μαζί σου.
Δεν μπορώ ν’ αλλάξω
το παρελθόν ή το μέλλον σου.
Όμως όταν με χρειάζεσαι
θα είμαι εκεί μαζί σου.
Δεν μπορώ να αποτρέψω τα παραπατήματα σου.
Μόνο μπορώ να σου προσφέρω το χέρι μου
να κρατηθείς και να μη πέσεις.
Οι χαρές σου, οι θρίαμβοι και οι επιτυχίες σου
δεν είναι δικές μου.
Όμως ειλικρινά απολαμβάνω να σε βλέπω ευτυχισμένο.
Δεν μπορώ να περιορίσω μέσα σε όρια
αυτά που πρέπει να πραγματοποιήσεις,
όμως θα σου προσφέρω τον ελεύθερο χώρο
που χρειάζεσαι για να μεγαλουργήσεις.
Δεν μπορώ να αποτρέψω τις οδύνες σου
όταν κάποιες θλίψεις
σου σκίζουν την καρδιά,
όμως μπορώ να κλάψω μαζί σου
και να μαζέψω τα κομμάτια της
για να την φτιάξουμε ξανά πιο δυνατή.
Δεν μπορώ να σου πω ποιος είσαι
ούτε ποιος πρέπει να γίνεις.
Μόνο μπορώ
να σ' αγαπώ όπως είσαι
και να είμαι φίλος σου.
Αυτές τις μέρες σκεφτόμουν
τους φίλους μου και τις φίλες μου,
δεν ήσουν πάνω
ή κάτω ή στη μέση.
Δεν ήσουν πρώτος
ούτε τελευταίος στη λίστα.
Δεν ήσουν το νούμερο ένα ούτε το τελευταίο.
Να κοιμάσαι ευτυχισμένος.
Να εκπέμπεις αγάπη.
Να ξέρεις ότι είμαστε εδώ περαστικοί.
Ας βελτιώσουμε τις σχέσεις με τους άλλους.
Να αρπάζουμε τις ευκαιρίες.
Να ακούμε την καρδιά μας.
Να εκτιμούμε τη ζωή.
Πάντως δεν έχω την αξίωση να είμαι
ο πρώτος, ο δεύτερος ή ο τρίτος
στη λίστα σου.
Μου αρκεί που με θέλεις για φίλο.
Ευχαριστώ που είμαι.
Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες γεννήθηκε το 1899, στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, και αναδείχτηκε σε έναν από τους σημαντικότερους λογοτέχνες του 20ου αιώνα, παγκοσμίως. Παρόλο που έμεινε γνωστός για τα διηγήματά του, έγραψε επίσης ποιήματα, δοκίμια και κινηματογραφικά σενάρια. Έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του τυφλός. Δίδαξε σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ και αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Αν και υπήρξε από τους κορυφαίους συγγραφείς του 20ου αιώνα, δεν τιμήθηκε ποτέ με το νόμπελ Λογοτεχνίας.
Ο Μπόρχες εκπροσωπεί επάξια, παρατηρεί ο Αχ. Κυριακίδης, τη λογοτεχνία που φιλοσοφεί και όχι, ασφαλώς τη φιλοσοφία που λογοτεχνίζει. Γι’ αυτό και τα περισσότερα διηγήματά του αποφαίνονται, προτείνουν σκανδαλιστικές απόψεις σε προαιώνια ζητήματα, ενώ τα περισσότερα δοκίμιά του αναρωτιούνται, ταλαντεύονται σαν τα πιο γοητευτικά αστυνομικά αινίγματα.
Πέθανε στη Γενεύη, σαν σήμερα, στις 14 Ιουνίου του 1986, αλλά τάφηκε σύμφωνα με την επιθυμία του, στην πόλη των εφηβικών του χρόνων, το Μπουένος Άιρες.
Μπορείτε να δείτε περισσότερα, εδώ:
-http://www.mixanitouxronou.gr/ftiachnis-ton-kipo-sou-esi-anti-na-perimenis-kapion-na-sou-feri-louloudia-chorche-louis-borches/
-http://tvxs.gr/news/san-simera/xlmporxes-ekana-parea-me-pornes-poiites-kai-me-atoma-poly-xeirotera
Ο λόγος για τον οποίο επέλεξα για την παρούσα ανάρτηση τον ως άνω τίτλο, είναι η εξαιρετικά ενδιαφέρουσα παράσταση που είχα παρακολουθήσει στον χώρο της Ομάδας "Δρόμος με Δέντρα": Baumstrasse, με το ίδιο θέμα, και που παρουσιάστηκε ως αποτέλεσμα εργαστηρίου την κάτωθι περίοδο, και για είκοσι μόνο παραστάσεις:
14 Νοεμβρίου 2011- 17 Ιανουαρίου 2012
Δευτέρα- Τρίτη στις 21.15
Όπως σημειώνεται στην παρουσίαση της σχετικής έκδοσης, "η ανάγκη να συναντηθούμε και να δουλέψουμε, οδήγησε στην "Παγκόσμια ιστορία της αϋπνίας". Το καλοκαίρι του 2010 αποφασίσαμε να εργαστούμε πάνω σε κείμενα του Jorge Luis Borges. Σε μια τέτοια συνθήκη ο καθένας παίρνει το χώρο του και το ρόλο του μέσα στην ομάδα εργασίας. Η σκηνοθετική ευθύνη μοιράζεται. Οι ηθοποιοί γίνονται συνδημιουργοί και συσκηνοθέτες της παράστασης αναλαμβάνοντας εξ ολοκλήρου το καλλιτεχνικό έργο. Ερευνούν, μέσα από τη διαδικασία της πρόβας, ένα σκηνοθετικό και ερμηνευτικό κώδικα όπου η παράσταση δεν ορίζεται από το όραμα ενός σκηνοθέτη, αλλά αναπτύσσεται μέσα από τη ζύμωση των ίδιων των ηθοποιών. Η ομάδα δουλεύει με τη μέθοδο των viewpoints της Αμερικανίδας Ann Bogart. Η μέθοδος αυτή εστιάζει στο πώς δημιουργείται μια σκηνική γλώσσα μεταξύ των ηθοποιών ώστε να μπορέσουν να λειτουργήσουν ως σώμα οργανικά. Όλοι οι ηθοποιοί περνούν από όλα τα κείμενα. Η "Παγκόσμια ιστορίας της αϋπνίας" δεν είναι το αποτέλεσμα μιας εργασίας, αλλά μια εκδοχή της" -Από την 1η έκδοση, Αθήνα: Ευρασία, 2011.
Περισσότερα για την παράσταση αυτή, εδώ:
«Υπάρχει κάτι σ’αυτό που ονομάζουμε ιστορία, αφήγηση, που θα συνεχίζεται πάντα. Δεν πιστεύω πως οι άνθρωποι θα κουραστούν ποτέ να λένε ή να ακούν ιστορίες.» J.L.Borges
Ιστορίες ανθρώπων όπως η εργάτρια Σουνς που σκοτώνει για να εκδικηθεί το θάνατο του πατέρα της, ο εβραίος συγγραφέας Γιάρομιρ Χλάντικ που εκτελείται από το ναζιστικό καθεστώς, ο ναζί Όττο Ντίτριχ που απολογείται ως άλλος Αδόλφος Χίτλερ, ο Αστέριος που περιμένει το θάνατο για να λυτρωθεί, ένας αφηγητής που συνεχώς διερωτάται τί μας κρατάει ξύπνιους τις νύχτες, συνθέτουν μια παράσταση-performance για έξι ηθοποιούς, έναν μουσικό κι ένα πιάνο του 1878.
Έξι αφηγηματικά πρόσωπα αναλαμβάνουν να διηγηθούν την ιστορία τους εκθέτοντας τη βία , το φόβο που τους κατακλύζει και την ανυπέρβλητη ανάγκη τους για λύτρωση. Αποτελούν ακραία πρόσωπα γιατί ήρθαν αντιμέτωπα με ακραίες συνθήκες και όφειλαν να κάνουν ακραίες επιλογές. Αναπόφευκτα αποτελούν τραγικά πρόσωπα. Η ειρωνία του λόγου του Μπόρχες και το χιούμορ που αναβλύζει από το κείμενό του, καθιστούν τα πρόσωπα αυτά επικινδύνως ανθρώπινα και πλήρως αναγνωρίσιμα. Είναι η παγκόσμια και η μέλλουσα ιστορία της ανθρωπότητας.
Ο ψευδαισθητικός χαρακτήρας της ανθρώπινης ύπαρξης, το απατηλό του φυσικού κόσμου, η σχεδόν αναπόφευκτη αυθαιρεσία κάθε ορθολογιστικής σκέψης, το άπειρο και οι άπειρες δυνατότητες, η ιδέα πως ό,τι μπορούμε να φανταστούμε, ή έχει ήδη συμβεί ή επίκειται να συμβεί· πως κάθε άνθρωπος είναι ταυτόχρονα κι ένας άλλος, αν όχι και όλοι οι άλλοι άνθρωποι· η ιδέα του κόσμου ως προσωπικής προβολής της βούλησης· η ιδέα του ανθρώπου ως πλάσματος του ονείρου κάποιου άλλου· η ιδέα μιας θείας χρονικής στιγμής όπου συμπυκνώνεται ή και δικαιώνεται μια ολόκληρη ζωή.
Στην ιδέα του κόσμου ως Βιβλιοθήκης όπου παραδέρνουμε όλοι αναζητώντας ένα αδιανόητο ευρετήριο των ευρετηρίων στο οποίο μπορεί και να έχει αποδελτιωθεί το νόημα της ζωής, στη σύγχυση των ορίων και στο θολό μεταίχμιο ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, σε διηγήματα όπου ο ήρωας ή είναι νεκρός και δεν το ξέρει, ή ξαναγεννιέται για να πεθάνει «όπως πρέπει», εστιάζεται η κεντρική ιδέα της παράστασης.
Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης
Δραματουργική επεξεργασία, Σκηνοθεσία, Εκτέλεση :
Δημήτρης Αγαρτζίδης, Δέσποινα Αναστάσογλου, Ελένη Βεργέτη, Ρεγγίνα Μανδηλάρη, Θεανώ Μεταξά, Ρεβέκκα Τσιλιγκαρίδου
Μουσικός- live performer: Πανού Μανού
Μουσική: Πανού Μανού, Θεανώ Μεταξά
Φωτισμοί: Felice Ross
Video: Busybee studio/ Άρις Ζάγκλης
Φωτογραφίες: Ορφέας Εμιρζάς, Θωμάς Αρσένης
Πηγή του αμέσως παραπάνω κειμένου για την παράσταση, αλλά και link για σχετικά video, εδώ:
- http://www.dentra.gr/el/ekdiloseis/details/272----.html
- Ποίημα του Χόρχε Λουίς Μπόρχες στους φίλους
Δεν μπορώ να σου δώσω λύσεις
για όλα τα προβλήματα της ζωής σου,
ούτε έχω απαντήσεις
για τις αμφιβολίες και τους φόβους σου ˙
όμως μπορώ να σ’ ακούσω
και να τα μοιραστώ μαζί σου.
Δεν μπορώ ν’ αλλάξω
το παρελθόν ή το μέλλον σου.
Όμως όταν με χρειάζεσαι
θα είμαι εκεί μαζί σου.
Δεν μπορώ να αποτρέψω τα παραπατήματα σου.
Μόνο μπορώ να σου προσφέρω το χέρι μου
να κρατηθείς και να μη πέσεις.
Οι χαρές σου, οι θρίαμβοι και οι επιτυχίες σου
δεν είναι δικές μου.
Όμως ειλικρινά απολαμβάνω να σε βλέπω ευτυχισμένο.
Δεν μπορώ να περιορίσω μέσα σε όρια
αυτά που πρέπει να πραγματοποιήσεις,
όμως θα σου προσφέρω τον ελεύθερο χώρο
που χρειάζεσαι για να μεγαλουργήσεις.
Δεν μπορώ να αποτρέψω τις οδύνες σου
όταν κάποιες θλίψεις
σου σκίζουν την καρδιά,
όμως μπορώ να κλάψω μαζί σου
και να μαζέψω τα κομμάτια της
για να την φτιάξουμε ξανά πιο δυνατή.
Δεν μπορώ να σου πω ποιος είσαι
ούτε ποιος πρέπει να γίνεις.
Μόνο μπορώ
να σ' αγαπώ όπως είσαι
και να είμαι φίλος σου.
Αυτές τις μέρες σκεφτόμουν
τους φίλους μου και τις φίλες μου,
δεν ήσουν πάνω
ή κάτω ή στη μέση.
Δεν ήσουν πρώτος
ούτε τελευταίος στη λίστα.
Δεν ήσουν το νούμερο ένα ούτε το τελευταίο.
Να κοιμάσαι ευτυχισμένος.
Να εκπέμπεις αγάπη.
Να ξέρεις ότι είμαστε εδώ περαστικοί.
Ας βελτιώσουμε τις σχέσεις με τους άλλους.
Να αρπάζουμε τις ευκαιρίες.
Να ακούμε την καρδιά μας.
Να εκτιμούμε τη ζωή.
Πάντως δεν έχω την αξίωση να είμαι
ο πρώτος, ο δεύτερος ή ο τρίτος
στη λίστα σου.
Μου αρκεί που με θέλεις για φίλο.
Ευχαριστώ που είμαι.