Όταν πέρα από όλα αυτά, ως "κερασάκι στην τούρτα", τυποποιούνται ως "παθολογικές" ή απλώς ανεπιθύμητες οι συμπεριφορές των βίαιων ή παραβατικών παιδιών, δεν αντικατοπτρίζεται το ίδιο φαινόμενο που συμβαίνει στην κοινωνία, όταν κάποιοι άνθρωποι προσδιορίζονται ως κοινωνικά επικίνδυνοι; Δεν επιχειρείται εμμέσως το "ξέπλυμα" της κοινωνίας, αλλά και των πολιτικών αντιλήψεων που έχουν επικρατήσει σε αυτήν, και που έχουν οδηγήσει στη φτωχοποίηση αλλά και τον εκφασισμό μεγάλο μέρος του ελληνικού λαού; Και ποιά θα πρέπει να είναι η δική μας θέση; Θα πρέπει επίσημα πια να υϊοθετήσουμε το ρόλο του εξουσιαστικού μηχανισμού, που θα ορίσει ποιοί είναι οι αποδιοπομπαίοι τράγοι και τα εξιλαστήρια θύματα στο μικροεπίπεδο του σχολείου, όταν ξεσπά μία κρίση; Στο πλαίσιο αυτό, αναρωτιέμαι επίσης αν είναι επιστημονικά σωστό μέσα από τη σελίδα του υλικού για το θέμα αυτό στο blog της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. να προβάλλεται μεταξύ άλλων το έργο της Ιεράς Μητρόπολης Σύρου! Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην τοπική κοινότητα αυτής της νήσου υπάρχει μεγάλος αριθμός Φρογκοσυριανών, δηλαδή Καθολικών Χριστιανών. Θεωρώ λοιπόν ότι και για τον πρόσθετο αυτό λόγο, είναι αντιδεοντολογικό αν στην ημερίδα που διοργανώθηκε από το Τμήμα Αγωγής Υγείας της Δ/νσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Κυκλάδων και την ΕΨΥΠΕ, με την υποστήριξη του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης και της Ιεράς Μητρόπολης Σύρου, δεν κλήθηκε να συμμετάσχει εκπρόσωπος της Καθολικής Εκκλησίας ή άλλος εκπρόσωπος της συγκεκριμένης μειονότητας, που όμως έχει αρκετά μέλη και για αυτό το λόγο διδάσκεται με διαφορετικό τρόπο το μάθημα των θρησκευτικών.
Είναι λογικό να αγνοείται η ιδιαιτερότητα της τοπικής αυτής κοινότητας, όταν γίνεται μια τέτοια παρέμβαση, ή ο επιστημονικός αυτός φορέας θεωρεί ότι μια τέτοια ημερίδα στα χωριά της ορεινής Κρήτης θα μπορούσε να έχει το ίδιο περιεχόμενο; Όταν ακόμη και στην επιστημονική κοινότητα των "ειδικών", το κίνημα της αντιψυχιατρικής, αλλά και η κριτική ψυχολογία, αντιτίθενται στην εδραίωση της αντίληψης περί της προτεραιότητας του βιολογικού παράγοντα ως προς την αιτιολόγηση της βίας και της παραβατικότητας, τονίζοντας ότι ο ίδιος ο ορισμός μιάς συμπεριφοράς ως ανεπιθύμητης συνιστά μια νόρμα, είναι εύλογη η διατύπωση του ερωτήματος αν έχουν λόγο οι κοινωνικές επιστήμες σήμερα σε αυτά τα θέματα. Στο πλαίσιο αυτής της κριτικής, εντάσσεται λοιπόν και η ακόλουθη εισήγηση του Σταύρου Γκουγκουσκίδη, με θέμα: «…και το όνομα αυτού: Bullying! Ο Ατομικισμός και η κοινωνική κατασκευή της Βίας ως διαταραχή», που παρουσιάστηκε προφορικά στο εργαστήρι που πραγματοποιήθηκε στη διημερίδα με θέμα: «πόλις, κρίσεις, αναθεωρήσεις. Έχουν Λόγο », που διοργάνωσε η Συστημική Εταιρεία Βορείου Ελλάδος, στις 9 και 10 Νοεμβρίου 2013, στη Θεσσαλονίκη. Συμπερασματικά, τουλάχιστον ως εκπαιδευτικοί, καλό θα ήταν να αποφύγουμε να εσωτερικεύσουμε αυτές τις ακραίες λογικές στη σχολική κοινότητα. Η κοινωνία έχει κάθε συμφέρον να "ψυχιατρικοποιεί", μέσω των ΜΜΕ, τις κοινωνικές συμπεριφορές που φέρουν στο σχολείο τα παιδιά-θύτες, που διόλου τυχαία πολλές φορές είναι και τα ίδια στοχοποιημένα ή προέρχονται από βεβαρυμένα κοινωνικά περιβάλλοντα. Το να εξασφαλίζουμε την αρτιμέλεια του θύματος δεν εξασφαλίζει ότι το παιδί θα παραμείνει ασφαλές όταν δεν θα είναι υπό την επιτήρησή μας, ούτε το ενδυναμώνει ώστε να ξεφύγει από τη διά βίου θέση του θύματος. Κυρίως, η στοχοποίηση του θύτη ουδόλως διευκολύνει την ενσωμάτωσή του στην κοινωνία, διότι το αποτέλεσμα είναι συνήθως το παιδί αυτό να γίνεται το ίδιο θύμα, και να μην αναπτύσσει την ενσυναίσθηση, παρά μόνο το μίσος, ή να συνεχίζει την "προκλητική" του συμπεριφορά, καθώς καταλαβαίνει ότι ο μόνος τρόπος να γίνεται το επίκεντρο της προσοχής είναι η παραβατικότητα και η βία.
Συναφές είναι και το ακόλουθο δελτίο τύπου του Συνήγορος του Πολίτη, με θέμα: ΣτΠ:
Δεν έχει ποινικοποιηθεί το bullying στα σχολεία - Χρήζει ειδικής αντιμετώπισης ειδικών
Ο Συνήγορος του Πολίτη, με την ιδιότητά του ως Συνήγορος του Παιδιού, διερεύνησε την περασμένη σχολική χρονιά αναφορά που αφορούσε μαθητή δημοτικού σχολείου της Αττικής, αλλοδαπής καταγωγής, ο οποίος στοχοποιήθηκε μετά από επανειλημμένα περιστατικά βίαιης συμπεριφοράς κατά συμμαθητών του. Ο Συνήγορος διευκρινίζει ότι με τον πρόσφατο νόμο 4322/2015 δεν ποινικοποιήθηκε γενικά ο σχολικός εκφοβισμός, όπως εσφαλμένα έσπευσαν ορισμένα μέσα ενημέρωσης.
Η πλειοψηφία των γονέων των υπολοίπων μαθητών της τάξης ζήτησαν επιτακτικά την απομάκρυνσή του από το σχολείο ή την τοποθέτηση ειδικού εκπαιδευτικού για την παρακολούθηση και υποστήριξή του. Στη σχολική κοινότητα δημιουργήθηκε μεγάλη αναστάτωση και συγκρουσιακό κλίμα.
Ο Συνήγορος επισκέφθηκε το σχολείο, συνομίλησε με τους αρμόδιους εκπαιδευτικούς, συζήτησε με τους μαθητές και τις μαθήτριες της τάξης για τα δικαιώματα των παιδιών, και διαπίστωσε ότι τα προβλήματα συμπεριφοράς του μαθητή θα τύχαιναν καλύτερης διαχείρισης, αν καταβάλλονταν από όλες τις πλευρές προσπάθειες συνεργασίας. Στη συνέχεια συναντήθηκε και με τους γονείς των μαθητών της τάξης και εκτίμησε ότι ένα μεγάλο κομμάτι ευθύνης για την προκληθείσα ένταση βάρυνε αυτούς που παρασυρόμενοι από τη γενικότερη ατμόσφαιρα ανησυχίας για τα φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού, παρενέβαιναν με ιδιαίτερη ένταση, επιδιώκοντας να «προστατέψουν» τα παιδιά τους, μη διευκολύνοντας όμως το έργο των εκπαιδευτικών.
Τελικά, ύστερα από παρέμβαση και του σχολικού συμβούλου, αναζητήθηκαν λύσεις με στόχο τον περιορισμό της έντασης ανάμεσα στους γονείς, την αξιοποίηση διαγνωστικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών της κοινότητας και την επίτευξη της καλύτερης συνεργασίας όλων των παραγόντων για την αποκατάσταση της εύρυθμης λειτουργίας της σχολικής ζωής.
Από τη διαμεσολάβηση σε αυτήν την υπόθεση όπως και σε άλλες που αφορούν περιστατικά σχολικού εκφοβισμού, ο Συνήγορος διαπίστωσε εκ νέου ότι τα προβλήματα που προκύπτουν χρειάζεται να αντιμετωπίζονται με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων (μαθητών/τριών, γονέων και εκπαιδευτικών), στη βάση ειλικρινούς και ισότιμης συνεργασίας.
Με αφορμή την έναρξη της σχολικής χρονιάς, ο Συνήγορος του Πολίτη, με την ιδιότητά του ως Συνήγορος του Παιδιού, επισημαίνει εκ νέου ότι το φαινόμενο της σχολικής βίας και του εκφοβισμού ανάμεσα σε μαθητές απαιτεί ειδική παιδαγωγική αντιμετώπιση. Ωστόσο επιβαρύνεται από τις δημόσιες, συχνά υπερβολικές αναφορές, που προξενούν ανησυχία στους γονείς και τους ωθούν να προσφεύγουν σε ποινικούς ή άλλους ελεγκτικούς μηχανισμούς.
Στο πρώτο εξάμηνο του 2015 η Αρχή δέχθηκε 31 αναφορές γονέων και εκπαιδευτικών για θέματα σχολικού εκφοβισμού. Ενδεικτική παρέμβαση της Αρχής σε περιστατικό σχολικού εκφοβισμού μπορείτε να δείτε στη Σύνοψη Διαμεσολάβησης.
Ο Συνήγορος του Πολίτη διευκρινίζει ότι με τον πρόσφατο νόμο 4322/2015 δεν ποινικοποιήθηκε γενικά ο σχολικός εκφοβισμός, όπως εσφαλμένα έσπευσαν ορισμένα μέσα ενημέρωσης να αναφέρουν. Σε συνδυασμό με την υφιστάμενη λοιπή νομοθεσία, εξακολουθεί να απαιτείται παιδαγωγική αντιμετώπιση του θέματος σε όλες τις περιπτώσεις, ενώ για εκείνες στις οποίες οι εμπλεκόμενοι ανήλικοι έχουν μεταξύ τους διαφορά ηλικίας μεγαλύτερη των τριών ετών, ή όταν διαπράττονται άλλα ποινικά αδικήματα, μπορούν να επιβληθούν από τη δικαιοσύνη επιπλέον τα προβλεπόμενα αναμορφωτικά μέτρα...............
Γενικότερα, ο Συνήγορος του Πολίτη, ενεργώντας ως Συνήγορος του Παιδιού, έχει αναπτύξει πολύπλευρες δραστηριότητες με στόχο την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας στο σχολικό χώρο και ειδικότερα της βίας και επιθετικότητας -κάθε μορφής- μεταξύ μαθητών.
Στον παρακάτω σύνδεσμο, μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τo θέμα: http://www.0-18.gr/gia-megaloys/bia-sto-scholeio
Περισσότεροι σύνδεσμοι σε ιστοτόπους σχετικούς με τα δικαιώματα των Παιδιών και Εφήβων, εδώ: http://www.0-18.gr/gia-megaloys/syndeseis
..............................
Ας πούμε λοιπόν όλοι μαζί ένα δυνατό ΟΧΙ στην αμάθεια, την ημιμάθεια, τους μύθους των ΜΜΕ και τον "ερασιτεχνισμό", γιατί η πραγματική θέληση να προστατέψουμε τα θύματα της βίας στα σχολεία μας προϋποθέτει τη μελέτη και έρευνα, και γιατί όπως όλα τα φαινόμενα, έτσι και αυτό είναι πολυπαραγοντικό, αλλά λύσεις υπάρχουν!
Σημ. Το συνημμένο εικονίδιο επιλέχθηκε σκόπιμα!
Το ρητορικό ερώτημα είναι, αν αναφέρεται μόνο ως παιδαγωγικό μήνυμα στα παιδιά-θύτες, ή αν αντίθετα θα έπρεπε περισσότερο να το δούμε όλοι εμείς ως τον αντικατοπτρισμό μας όταν διά του "bullying" λέμε πόσο κακό είναι το bullying, κάτι που ταιριάζει και στα κηρύγματα "Αγάπης" των Ιερέων, αλλά και στον ασυνείδητο τρόπο με τον οποίο μπορεί τελικά να "περνάμε" το παιδαγωγικό μήνυμα ότι ο σωματικά ισχυρότερος, ή πολύ περισσότερο αυτός που έχει το κύρος και τη δύναμη να θέσει τον Άλλο στο περιθώριο μιάς ομάδας, να τον στιγματίσει και να τον καταστήσει ευάλωτο στη βία και τον εκφοβισμό, τελικά υπερισχύει, και ότι γενικά είναι ανεκτή μια τέτοια συμπεριφορά.
Η παιδαγωγική μας δύναμη όμως ως πρότυπο συμπεριφοράς δεν είναι πιο σημαντική από τη δύναμη των επιχειρημάτων; Δεν είναι πιο πιθανό να ακολουθήσει ένα παιδί το πρότυπο της συμπεριφοράς μας, παρά τον ηθικοπλαστικό μας λόγο;
Στο παρακάτω video, η ψυχίατρος Κατερίνα Μάτσα μας εξηγεί με την εισήγησή της με τίτλο:
«Κοινωνική κρίση & «αποδιοπομπαίοι τράγοι»: από τον στιγματισμό στον εξοστρακισμό και τη διαπόμπευση», τον τρόπο με τον οποίο στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο στιγματίζονται τα πιο ευάλωτα άτομα με βάση τα "ανεπιθύμητα" ή ακόμα και θεωρούμενα ως "παθολογικά" και "αφύσικα" χαρακτηριστικά τους, με αποτέλεσμα να επωμίζονται το όποιο πρόβλημα ή δυσλειτουργία, με αφορμή τον στιγματισμό των οροθετικών ατόμων και των εργαζομένων στο χώρο του σεξ από τον πρώην Υπουργό Υγείας (και κατόπιν, ... Παιδείας!) Ανδρέα Λοβέρδο.